ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΚΑΙ Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥΣ

"Ως συμβαίνειν, διαιρεθήναι τα πλήθη και τους
μεν Ιωαννίτας λέγεσθαι, τους δε Βασιλείτας,
Γρηγορίτας τους λοιπούς"

(Patrologia Graeca)


Toν 11o αιώνα μόνο ξύλο που δεν έπαιξαν οι ιερωμένοι και οι θεολογούντες,
για το ποιος είναι καλύτερος Ιεράρχης από τους τρεις γνωστούς προστάτες.

Έτσι για να μην τσακώνονται οι χριστιανοί, πήγαν και οι τρείς μαζί στα
όνειρα του μητροπολίτη Ευχα'ι'τών Ιωάννη Μαυρόποδα παρακαλώντας τον
να σταματήσει ο τριχασμός των πιστών.
Κατόπιν τούτου, ο δεσπότης κάθησε και έγραψε κατά παραγγελία τους ύμνους
για τους τρεις Ιεράρχες.
Έτσι καθιερώθηκε και η σχετική θρησκευτική γιορτή.
Αλλά πότε συνδέθηκε με τα ελληνικά γράμματα και έγινε σχολική γιορτή?

'Ηδη από τη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους επικρατεί ο "ελληνοχριστιανικός
πολιτισμός" του Ζαμπέλιου και δειλά δειλά άρχισε να φαίνεται η σύνδεση των
τριών Ιεραρχών με την ελληνική παιδεία.
Οταν δε Παπαρρηγόπουλος εκφωνεί το 1883 το λόγο για το μνημόσυνο των ευεργετών
του Πανεπιστημίου, μιλώντας για τους ευεργέτες
δεν εννοεί αυτούς που έκαναν δωρεές, όπως ο Μαυροκορδάτος, αλλά τους Πατέρες της
Εκκλησίας και μάλιστα τους τρεις "μεγίστους φωστήρας".

Το 1935-36 έγινε Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων στην υπηρεσιακή κυβέρνηση
Δεμερτζή και το 1945 στην κυβέρνηση Βούλγαρη, ο Δημήτριος Μπαλάνος (1877-1959),
ο οποίος ήταν και καθηγητής θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών και ακαδημα'ι'κός.
Ο άνθρωπος αυτός είχε μια έντονη παρουσία στη στήριξη του "ελληνοχριστιανικού
πολιτισμού" με ομιλίες με δημοσιεύματα και τη συγγραφική του δραστηριότητα.

Στις 30 Ιανουαρίου 1948 εκφωνεί τον πανηγυρικό κατά τη διάρκεια του εορτασμού
των τριών Ιεραρχών στο πανεπιστήμιο και " εζητήθη να δηλωθεί ο εν τω προσώπω
των αρμονικός συνδυασμός κλασσικής παιδείας και χριστιανικού κηρύγματος"
Έτσι αναγνωρίζονται ως "υποδειγματικοί εκπρόσωποι του ελληνοχριστιανικού
πολιτισμού" και καθιερώνονται ως προστάτες των γραμμάτων και της Παιδείας.

Η προτροπή του Μπαλάνου γίνεται ασμένως δεκτή λόγω των συνθηκών που επικρατούν
εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου που βρίσκεται στην κορύφωσή του και της απαραίτητης
αποκήρυξης της αθε'ί'ας του κομμουνισμού.
Βέβαια και πριν τον Μπαλάνο, άλλος ένας καθηγητής πανεπιστημίου, ο Παναγιώτης
Μπρατσιώτης (1889-1982) από το 1939, μιλούσε για εθνική παρακμή και παρότρυνε
το ελληνικό κατεστημένο να λύσει όλα τα κοινωνικά προβληματα με τις διδαχές
των Τριών Ιεραρχών
Μπλεγμένος με τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις "Απόστολος Παύλος","ΑγΒασίλειος",
"Ζωή" και "Χριστιανικός Κοινωνικός Κύκλος", κατορθώνει με τις εισηγήσεις του,
να μπει ο ελληνοχριστιανιμός στο σύνταγμα του 1952, που ήταν η βάση της πολιτικής
οργάνωσης της μετεμφυλιακής περιόδου.

Το 1955-56 ο Μπρατσιώτης γίνεται πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και φτιάχνει
το λάβαρο που απεικονίζει τους Τρείς Ιεράρχες και το τοποθετεί στη μεγάλη
αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου παρουσία του βασιλέως Παύλου...
Μέχρι τότε, το Πανεπιστήμιο διέθετε ένα άλλο λάβαρο το οποίο απεικόνιζε τη
θεά Αθηνά, θεά της σοφίας και της γνώσης που ήταν έργο του ζωγράφου Ν. Γκύζη.
Το ελληνοχριστιανικό αυτό λάβαρο παρέμεινε στην αίθουσα αυτή μέχρι το 1987
που μεταφέρθηκε από τον πρύτανη Μιχ. Σταθόπουλο στο μουσείου του Πανεπιστημίου.